Chúa Nhật XXXII TN, B, Mc 12,38-44: Các kinh sư và bà góa nghèo

CÁC KINH SƯ VÀ BÀ GÓA NGHÈO

(Mc 12,38-44)

M. Thomas Aquino Ân

Lời Chúa Chúa Nhật 32 Thường Niên hôm nay phác họa cho chúng ta chân dung hai hạng người tiêu biểu trong đạo Do thái, là các kinh sư và bà góa nghèo.

Các kinh sư là những người có trí thức, có quyền thế và địa vị. Họ thông thạo Kinh Thánh, chuyên nghiên cứu và giải thích Lề luật. Họ được người đương thời gọi là Rabbi, nghĩa là “thầy”. Thế nhưng cách sống của họ lại mang đậm tính cách giả hình. Trong bài Tin Mừng, Chúa Giêsu thẳng thắn vạch mặt chỉ tên họ và phác họa chân dung của họ với vài nét tiêu biểu mang tính chất châm biếm: “Những ông kinh sư ưa dạo quanh, xúng xính trong bộ áo thụng, thích được người ta chào hỏi ở những nơi công cộng. Họ ưa chiếm ghế danh dự trong hội đường, thích ngồi cỗ nhất trong đám tiệc. Họ nuốt hết các tài sản của các bà góa, lại còn làm bộ đọc kinh cầu nguyện lâu giờ”.

Trái ngược với cách sống của các kinh sư là sự giản dị khiêm nhường và lòng quảng đại vô vị lợi của bà góa nghèo. Theo Kinh Thánh, các bà góa được liệt vào số những người nghèo nhất cùng với những kẻ mồ côi và những kẻ tha phương cầu thực (Đnl 24,17-22). Tất cả tài sản của bà chỉ có vỏn vẹn hai đồng tiền kẽm, trị giá một phần tư đồng xu Rôma. Bà rất nghèo về vật chất, nhưng lại quảng đại; bà dâng tất cả tài sản bà có cho Đền Thờ. Trước tấm lòng quảng đại lớn lao của bà góa nghèo, Chúa Giêsu đã thốt lên với các môn đệ: “Thầy bảo thật anh em: bà góa nghèo này đã bỏ vào thùng nhiều hơn ai hết. Quả vậy, mọi người đều rút ra từ tiền dư bạc thừa của họ mà đem bỏ vào đó; còn bà này, thì rút từ cái túng thiếu của mình mà bỏ vào đó tất cả tài sản, tất cả những gì bà có để nuôi sống mình”.

Dưới góc nhìn của các nhà chú giải, xét về hình thức, thánh sử Máccô đã kết nối rất khéo hai lời dạy khác nhau của Đức Giêsu vào cùng một đơn vị. Lời dạy về các kinh sư đóng lại với việc lên án “nuốt hết tài sản của các bà góa”, thì cũng chính “một bà góa” mở ra lời dạy thứ hai. Xét về nội dung, việc liên kết hai lời dạy thành một đem lại một bài học sâu sắc. Các môn đệ phải tránh xa cách sống đạo giả hình của các kinh sư, những người đại diện hàng lãnh đạo của dân Chúa chọn; trái lại cách sống đạo đơn sơ, chân thành và quảng đại của một bà góa, đại diện hạng người rốt hết, lại trở nên mẫu gương cho các môn đệ Ngài noi theo[1].

Dưới góc nhìn đạo đức, sự tương phản giữa cách sống đạo đức của các kinh sư, tiêu biểu cho thành phần tri thức có quyền thế và địa vị, với thái độ khiêm hạ và quảng đại của một bà góa, đại diện cho thành phần hèn mọn nhất cũng để lại cho người Kitô hữu nhiều bài học.

Trước tiên, Thiên Chúa là Đấng Toàn Năng, Ngài biết hết mọi sự ngay cả những gì sâu kín nhất nơi chúng ta. Cách sống phô trương, háo danh và ích kỉ của các kinh sư hay sự dâng cúng lặng lẽ, thầm kín của bà góa nghèo đều được Thiên Chúa nhìn thấy và Ngài đánh giá mọi người tùy theo cách sống của họ.

Thứ đến, tin tưởng vào sự quan phòng của Thiên Chúa và quảng đại cho đi. Bà góa nghèo trong Tin Mừng là một tấm gương vĩ đại. Bà cho đi tất cả những gì bà có để nuôi sống mình và bà tin rằng Thiên Chúa là Cha giàu lòng thương xót sẽ không bao giờ thua lòng quảng đại của con người, như lời Chúa Giêsu mặc khải: “Nếu anh em vốn là những kẻ xấu mà còn biết cho con cái mình của tốt của lành, phương chi Cha trên trời lại không ban Thánh Thần cho những kẻ kêu xin Người sao?” (Lc 11,13).

Cuối cùng, đừng bao giờ đánh giá người anh em chỉ dựa vào những gì là bên ngoài, nhưng nơi tấm lòng của họ. Con người chúng ta thường hay mắc phải một khiếm khuyết đó là dễ bị những vẻ đẹp bên ngoài chi phối. Đi ra chợ, nhìn những bó rau xanh mướt hay những trái táo tàu có màu sắc bắt mắt chúng ta liền mua ngay mà không hay biết rằng những bó rau, những quả táo đó đã bị xịt, ngâm hóa chất mới được như vậy. Cũng thế, trong cuộc sống hằng ngày, có những người ăn mặc sang trọng, quyên góp một số tiền rất lớn cho việc bác ái xã hội, chúng ta thường khen hết lời và tỏ lòng kính trọng họ, thế nhưng chúng ta đâu biết rằng, ẩn đàng sau những việc bác ái đó là một sự đánh bóng tên tuổi cá nhân hay là một sự quảng bá cho công ty của mình. Còn những người có bề ngoài đơn sơ chất phác và khiêm tốn bình dân nhưng có một trái tim nhân hậu, một tấm lòng quả cảm, nhân cách cao thượng thì chúng ta không nhìn thấy, và nhiều khi chúng ta còn trách lầm họ nữa.

Lạy Thiên Chúa toàn năng và nhân hậu, xin ban cho chúng con niềm tín thác vào sự quan phòng của Chúa, luôn biết cho đi cách quảng đại về vật chất cũng như tinh thần, để tình yêu của Chúa được trao ban cho mọi người, nhất là những người nghèo khổ.