Chúa Nhật V Mùa Chay, Ga 8,1-11: Đức Giêsu - Đấng giàu lòng thương xót

ĐỨC GIÊSU - ĐẤNG GIÀU LÒNG THƯƠNG XÓT

(Ga 8,1-11)

Hữu Quỳnh

Lời Chúa Chúa Nhật V Mùa Chay được thánh sử Gioan trình thuật lại sự kiện Chúa Giêsu được làm chánh án (x. Ga 8,1-11), xử kiện vụ án người đàn bà ngoại tình. Đây là một trường hợp bất đắc dĩ. Bởi trong hành trình rao giảng Mầu Nhiệm Nước Trời, Chúa Giêsu chỉ loan báo về tình yêu, tha thứ, kêu mời những người tội lỗi thành tâm sám hối chứ không kết án. Ngài là hiện thân của Lòng Thương Xót, Ngài đến trần gian mạc khải cho nhân loại biết Thiên Chúa là Cha, Đấng giàu lòng xót thương: “Thiên Chúa không muốn kẻ gian ác phải chết, nhưng muốn nó ăn năn hối cải và được sống” (Ed 33,11). Bởi vậy, Chúa Giêsu đến trần gian để “tìm và cứu những gì đã mất” (Lc 19,10). Mặt khác, xử kiện chỉ dành cho toà án Do Thái, nơi có thẩm quyền xử các vụ án dân sự. Các Kinh sư và Pharisêu dẫn người đàn bà ngoại tình đến buộc Đức Giêsu xử kiện nhằm mục đích gì? Ngoại tình là vấn đề tế nhị, kín đáo tại sao bắt được quả tang? Lý do nào họ lên án người phụ nữ còn người đàn ông bỏ qua?

Hành vi ngoại tình là một hành vi rất kín đáo, bị bắt quả tang quả là một điều phi lý. Nhân chứng lại là các đấng bậc Kinh sư và Pharisêu phản ánh thái độ sống giả hình của họ. Nếu quả thực họ bắt được quả tang người phụ nữ ngoại tình hẳn thật họ là những người vô đạo đức, mất nhân phẩm chỉ biết rình mò, tìm sự xấu nơi người khác mà không xét vấn đề lương tâm. Họ có trong tay bản văn Luật, giữ Luật từng chi tiết, nhưng không hiểu Luật để thực hành. Dưới lăng kính của họ ai cũng là tội nhân dẫu thực sự hay “tiềm năng”; trong khi “tội” nằm trong chính tâm hồn họ mà không nhận ra. Bởi vậy, Chúa Giêsu là Đấng vô tội họ cũng quy kết Người mắc tội “phạm thượng” tự coi mình ngang hàng với Thiên Chúa (x. Ga 5,18).

Để quy kết người đàn bà này phạm tội ngoại tình bị bắt quả tang, chắc chắn phải có hai người, một nam và một nữ, một người không thể cấu thành tội. Theo luật định: “Nếu một người đàn ông bị bắt gặp đang nằm với một người người đàn bà có chồng, thì cả hai sẽ phải chết” (Đnl 22,22; Lv 20,10). Tại sao họ chỉ kết án người đàn bà?

Quả là bất công trong xã hội Do Thái trọng nam, khinh nữ. Người ta có thể trọng nam khinh nữ trong quyền lợi, trong nghĩa vụ, chứ không thể trọng nam khinh nữ trong vấn đề tội. Ngoại tình là một tội nghiêm trọng theo luật Môsê buộc phải ném đá cho đến chết cả hai phạm nhân. Không những xã hội Do Thái thời bấy giờ mà bất cứ ở xã hội nào, chế độ nào, từ man di đến văn minh đều ngăn cấm, vì nó phá hỏng xã hội, làm sụp đổ nền tảng đạo đức gia đình và xã hội. Người gánh chịu hậu quả, không ai khác hơn là những đứa trẻ. Như vậy, dù nam hay nữ cũng phải bị xử lý như nhau. Kết án người nữ vừa nói lên tính bất công trong xã hội, vừa phản ánh xã hội kém văn minh, đồng thời phản ánh giáo lý về sáng tạo vì con người được “Thiên Chúa sáng tạo giống hình ảnh Người, có nam và có nữ” (St 1,27). Phẩm giá mọi người được tôn trọng như nhau.

Các Kinh sư và Pharisêu không dẫn người phụ nữ này đến toà án Do Thái, nơi có thẩm quyền xử các vụ án dân sự mà họ dẫn đến cho Chúa Giêsu, đây là âm mưu. Trong trường hợp này có sự chứng kiến của đám đông dân chúng, họ không chỉ muốn gài bẫy Chúa Giêsu để có bằng cớ tố cáo Người mà còn cố làm nhục người phụ nữ trước mặt toàn dân. Nếu Chúa Giêsu muốn cứu người phụ nữ này theo giáo lý yêu thương mà Ngài đang giảng dạy thì có thể mang tội chống lại Luật. Nếu Chúa Giêsu chấp nhận làm theo Luật mà ném đá người phụ nữ thì Chúa Giêsu cũng giống như những người khác, giáo lý yêu thương của Người toàn lý thuyết trống rỗng không đáng tin theo. Đằng sau sự kết án người phụ nữ ngoại tình chính là họ kết án Chúa Giêsu.

Đứng trước tình thế thúc ép của Kinh sư và người Pharisêu, Chúa Giêsu không kết án, cũng không tha, nhưng cúi xuống lấy ngón tay viết trên đất. Cử chỉ này được lặp lại hai lần, không ai biết Ngài viết gì. Theo quan điểm của thánh Jeromio, Chúa Giêsu viết tội của những người tố cáo người phụ nữ[1]. Cử chỉ lặp lại hai lần gợi lên ý nghĩa thần học: về phía con người, cúi xuống là hành động sám hối, ngước lên là hành động cầu xin ơn tha thứ. Về phía Chúa Giêsu, Ngài là Thiên Chúa nhưng tự hạ mình xuống chịu chết và được nâng lên. Ngài đã chiến thắng thần chết để hoà giải tội nhân với Chúa.

Cuối cùng Ngài đưa ra lời phán quyết: “Ai trong các ông sạch tội thì cứ việc lấy đá mà ném đá trước” (Ga 8,7). Ở đây Chúa Giêsu đặt mỗi người đối diện với tiếng lương tâm của mình. Thế là mọi người bỏ đi hết, kẻ trước người sau, bắt đầu từ những người già trước, trẻ sau. Điều này chứng thực rằng trước mặt Thiên Chúa ai cũng là tội nhân. Thánh Augustino nhận xét rất tinh tế: “Chỉ còn lại hai người một người đáng xót thương và một Đấng đầy lòng thương xót”. Đấng đầy lòng xót thương ban cho chị sự sống: “Tôi cũng vậy, tôi không lên án chị đâu, thôi chị cứ về từ nay đừng phạm tội nữa” (Ga 8,11). Sự sống bắt nguồn từ Thiên Chúa, Chúa Giêsu là Đấng vô tội mới có quyền năng xét xử và tha tội.

Bài Tin Mừng hôm nay cho chúng ta thấy cách ứng xử tuyệt vời của Chúa Giêsu dành cho tội nhân. Đây là vấn đề mời gọi chúng ta suy nghĩ về cách ứng xử với nhau trong đời sống. Chúng ta rất dễ có xu hướng hùa với đám đông để kết án và ném đá một cách dễ dàng mà không cảm thấy áy náy. Nhất là trong không gian ảo của thế giới hôm nay. Nói xấu kết án, ném đá người khác không làm chúng ta tốt hơn, trái lại nó chỉ khiến chúng ta xấu xí hơn trong mắt Chúa là Đấng thấu suốt tâm can. Vậy, chúng ta nhìn lại bản thân, những lỗi lầm, thiếu sót bất toàn để không dễ dàng kết án người khác nhưng tỏ ra cảm thông và bao dung với tội nhân. Lời căn dặn với người phụ nữ cũng đáng cho chúng ta ghi nhận: “Tôi không lên án chị đâu, thôi về đi từ nay đừng phạm tội nữa”. Chúa Giêsu không kết án tội nhân nhưng nhất quyết chống lại tội lỗi. Người yêu tội nhân nhưng ghét tội lỗi. Người cảm thông với những tội nhân nhưng dứt khoát với tội lỗi. Chúng ta cũng được mời gọi xa lánh tội lỗi nhưng đừng bao giờ xa lánh tội nhân.