Suy niệm
Suy niệm Tin Mừng Lễ Giáng Sinh: ĐỨC GIÊSU KITÔ - NGÔI LỜI THIÊN CHÚA
ĐỨC GIÊSU KITÔ - NGÔI LỜI THIÊN CHÚA
(Ga 1,1-18)
Lam Châu
Đọc bốn Tin Mừng, chúng ta nhận thấy, mỗi tác giả đều bắt đầu Phúc Âm với văn phong và giới thiệu Đức Giêsu Kitô theo cách của riêng mình. Với bước chuyển tiếp từ Cựu Ước, Matthêu trình bày Đức Giêsu Kitô là con vua David, con cháu tổ phụ Abraham (x. Mt 1,1-17). Marco, trái lại, giới thiệu trực tiếp: Đức Giêsu là Đấng Kitô, Con Thiên Chúa (x. Mc 1,1). Luca bắt đầu tác phẩm với lời tựa, sau khi đã cẩn thận tra cứu theo cách mà các tác giả thời cổ thường làm (x. Lc 1,3). Ngài giới thiệu tên Đức Giêsu lần đầu ở Lc 1,31 và trong Lc 2,11, tác giả cho biết Đức Giêsu chính là Đấng được xức dầu, là Đấng Kitô Đức Chúa. Riêng Gioan, trước khi gọi tên Đức Giêsu Kitô ở Ga 1,17, ở Ga 1,1-13 đã cho chúng ta biết Ngài là ai, đến từ đâu, đến để làm gì, và những câu cuối của Lời Tựa (Ga 1,14-18), tác giả mô tả hình thức và nội dung cùng những điểm liên quan đến biến cố nhập thể và giáng thế của Đức Giêsu Kitô[1] - Ngôi Lời Thiên Chúa.
1. Đức Giêsu Kitô - Ngôi Lời Thiên Chúa
Tác giả Tin mừng thứ IV bắt đầu với trình thuật về Đức Giêsu - Ngôi Lời Thiên Chúa - không mang tính chất một Đức Giêsu lịch sử[2] , nhưng ngài dẫn chúng ta đến điểm khởi đầu, điều đã được nói đến trong sách Sáng thế (x. St 1,1); tuy nhiên, đây không phải là khởi đầu thời gian của thế giới, nhưng là khởi đầu tuyệt đối, sự vĩnh cửu của Thiên Chúa, mà từ đó Ngôi Lời phát xuất, đến với thế giới, trở thành người phàm và „cắm lều“ giữa nhân loại.
Khi nói đến điểm khởi đầu, nơi Ngôi Lời xuất phát, Gioan, tác giả tin mừng, muốn nhấn mạnh thần tính và sự tiền hữu của Ngôi Lời, đồng thời đề cập đến vai trò của Ngôi Lời trong việc sáng tạo: „Lúc khởi đầu đã có Ngôi Lời. Ngôi Lời vẫn hướng về Thiên Chúa và Ngôi Lời là Thiên Chúa [...] Nhờ Ngôi Lời, vạn vật được tạo thành [...] Ngôi Lời đã trở nên người phàm và cư ngụ giữa chúng ta“ (Ga 1,1-14). Như thế, Ngôi Lời là Đức Giêsu, đã hiện hữu ngay từ đầu nơi Thiên Chúa, và chính Ngài đã là Thiên Chúa. Ngài đã là Lời sáng tạo, trong Lời ấy, mọi sự đã được tạo thành. Từ Cựu Ước, chính Ngài đã tự biểu lộ cách kín đáo dưới các dáng vẻ của Lời tác động và mạc khải[3]. Nhưng vào thời sau hết, Ngôi Lời đã công khai đi vào lịch sử nhân loại bằng cách trở thành người phàm (Ga 1,14; Dt 1,1tt). Giờ là lúc Ngài trở nên đối tượng kinh nghiệm cụ thể cho con người (1 Ga 1,1tt), đến nỗi chúng tôi đã thấy vinh quang của Ngài (Ga 1,14).
Ngôi Lời làm người, Ngài cắm lều giữa chúng ta. Con người Giêsu là „sự cắm lều“ của Ngôi Lời vĩnh cửu trong trần thế. Xác thể của Đức Giêsu là sự hiện hữu nhân tính của Ngài, là Lều của Lời[4]. Khi xưa, Thiên Chúa „cắm lều“ (Tv 76,3) và hiện diện giữa dân Người, là hình ảnh tiên trưng, thì nay có thể nói, Đức Giêsu - Ngôi Lời Thiên Chúa, cư ngụ giữa chúng ta, Ngài chính là lều Hội ngộ, là Lều thánh, hiện diện giữa lịch sử nhân loại, là Đấng Emmanuel - Thiên Chúa ở cùng chúng ta (Is 7,14; Mt 1,23).
Như vậy, nguồn gốc của Đức Giêsu - Ngôi Lời nhập thể, xuất xứ của Ngài, cũng chính là „khởi điểm“, nghĩa là nguyên lý đầu tiên, nơi mà tất cả đều xuất phát từ đó, vì „nhờ Ngôi Lời, vạn vật được tạo thành“. Ngôi Lời đến từ Thiên Chúa. Ngài chính là Thiên Chúa, là khởi điểm của vạn vật. „Khởi điểm“ đã đến thế giới, khai mở một cách thức hiện sinh nhân bản mới[5]. Vì „còn những ai đón nhận, tức là những ai tin vào danh Người, thì Người cho họ quyền trở nên con Thiên Chúa. Họ được sinh ra, không phải do khí huyết, cũng chẳng do ước muốn của nhục thể, hoặc do ước muốn của người đàn ông, nhưng do bởi Thiên Chúa“ (Ga 1,12-13).
Ai đón nhận và tin vào Đức Giêsu Kitô, Thiên Chúa ban cho họ một cuộc hạ sinh mới, họ bước vào một nguồn cội đích thực và mới mẻ, tức là nguồn gốc của Đức Giêsu Kitô, họ lãnh nhận nguồn cội đó làm nguồn cội của mình[6], và nhờ niềm tin vào Đức Giêsu, họ được Thiên Chúa sinh ra. Ai tin vào Đức Giêsu, Ngài còn mạc khải cho họ nhận biết Chúa Cha: „Ai tin vào tôi, thì không phải là tin vào tôi, nhưng là tin vào Đấng đã sai tôi“ (Ga 12,44). Cùng ý tưởng này, Ngài nói tiếp: „Ai đón tiếp Thầy là đón tiếp Đấng đã sai Thầy“ (Ga 13,20b), vì Đức Giêsu và Chúa Cha là một (Ga 10,30).
3. Đức Giêsu - Ngôi Lời Thiên Chúa và Chúa Cha là một
Thiên Chúa là Đấng duy nhất, ngoài Ngài ra, không có Thiên Chúa nào khác nữa (x. Mc 12,29; Đnl 4,35.39). Ngài là Đấng khởi nguyên và tận cùng (Is 44,6). Vì thế, Ngài đòi buộc dân Israel: „Ngươi không được có thần nào khác đối nghịch với Ta“ (Xh 20,3). Bởi vì, „chư thần các nước thảy đều hư ảo“ (Tv 96,5).
Thiên Chúa là Đấng duy nhất, nhưng có ba ngôi: Thiên Chúa Cha, Đức Giêsu, Ngôi Lời nhập thể, là Con và Chúa Thánh Thần. Mầu nhiệm ba ngôi được Đức Giêsu mạc khải cho chúng ta, khi Ngài sai các môn đệ đi rao giảng Tin mừng: „Vậy anh em hãy đi và làm cho muôn dân trở thành môn đệ, làm phép rửa cho họ nhân danh Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần“ (Mt 28,19).
Tuy nhiên, trong Đức Giêsu, Ngôi Lời Thiên Chúa biểu lộ trọn vẹn trong thân phận con người[7]: „Ngôi Lời đã trở nên người phàm“ (Ga 1,14). Giờ đây, Thiên Chúa trở nên hữu hình, con người có thể nghe, đụng chạm và tận mắt chứng kiến (1Ga 1,1), và nhờ niềm tin, họ nhận biết Ngài (x. Ga 6,69).
Như vậy, Đức Giêsu là Con Thiên Chúa, Ngài đồng bản tính với Chúa Cha, Ngài có cùng vinh quang với Chúa Cha và cho mình các phẩm tính của Chúa Cha[8]: „Tôi và Chúa Cha là một“ (Ga 10,30), vì thế, Ngài có thể nói: „Ai thấy Thầy là thấy Chúa Cha“ (Ga 14,9), hoặc „Chúa Cha ở trong tôi và tôi ở trong Chúa Cha“ (Ga 10,38). Do đó, Tông đồ Thomas, sau khi được diện kiến Đức Kitô phục sinh, đã thốt lên: „Lạy Chúa của con, lạy Thiên Chúa của con“ (Ga 20,28).
Vì Đức Giêsu là Thiên Chúa, đồng bản tính với Chúa Cha nên Ngài được nhận những tước hiệu và có quyền năng như Chúa Cha: Đấng sáng tạo (Is 40,28; Ga 1,3), Ánh sáng (Is 60,19-20; Ga 8,12), Mục tử tốt lành (Tv 23,1; Ga 10,11.14), Đấng khởi nguyên và tận cùng (Is 41,4; Kh 1,17), Đấng tha tội (Gr 31,34; Mc 2,5)... Đức Giêsu là Thiên Chúa, nhưng qua mầu nhiệm tự hạ, vâng phục và chết trên thập tự, nên đã được Chúa Cha tôn vinh, đến nỗi mọi loài phải mở miệng tuyên xưng: „Đức Giêsu Kitô là Chúa“ (Pl 2,6-11).
Đọc tin mừng Gioan, chúng ta có thể nhận thấy, điểm cốt yếu Gioan muốn chuyển tải cho chúng ta chính là: „Còn những điều đã được chép ở đây là để anh em tin rằng Đức Giêsu là Đấng Kitô, Con Thiên Chúa, và để anh em tin mà được sự sống nhờ danh Người“ (Ga 20,31). Trong Lời tựa của Tin mừng, tác giả cho chúng ta biết: „Lúc khởi đầu đã có Ngôi Lời, Ngôi Lời vẫn hướng về Thiên Chúa và Ngôi Lời là Thiên Chúa“ (Ga 1,1). Và gần cuối sách Tin mừng, Thomas, đại diện cho các môn đệ của Đức Giêsu, đã tuyên xưng một đức tin chưa từng có[9]: „Lạy Chúa tôi, lạy Thiên Chúa của tôi“ (Ga 20,28). Như vậy, từ ngữ „khởi đầu“ trong Lời tựa đã loan báo về thiên tính của Đức Giêsu, mà trong suốt hành trình phúc âm, Gioan mời gọi độc giả của ngài đến với lời tuyên xưng như Thomas đã tuyên xưng: „Lạy Chúa tôi, lạy Thiên Chúa của tôi“ (Ga 20,28), nghĩa là tuyên xưng Đức Giêsu Kitô là Con Thiên Chúa, và Ngài chính là Thiên Chúa, được Chúa Cha sai xuống trần gian để cứu chuộc nhân loại.
_____________________________________
[1] x. FX Vũ Phan Long OFM, Các bài Tin Mừng Gioan dùng trong Phụng vụ, Nxb Tôn giáo 2014, tr. 21.
[2] x. Johannes Beutler, Das Johannesevangelium, Kommentar, Herder 2013, tr. 78.
[3] Điển ngữ thần học Thánh kinh, A-L 1973, bản dịch của Phân khoa thần học giáo hoàng học viện thánh Pio X, Đà Lạt - Việt Nam, tr. 404.
[4] Joseph Ratzinger, Đức Giêsu thành Nazareth, Phần III, Nxb Tôn giáo 2013, tr. 23.
[5] x. Joseph Ratzinger, Sđd, tr. 24.
[6] x. Joseph Ratzinger, Sđd, tr. 25.
[7] x. Klaus Berger, Kommentar zum Neuen Testament, Gütersloher Verlagshaus 22012, tr. 324.
[8] x. Lm. Vinh Sơn Đinh Trung Nghĩa, S.J., Văn Chương Joan - Giáo trình phúc âm Gioan, Anton & Đuốc Sáng 2015, tr. 60.
[9] x. Lm. Vinh Sơn Đinh Trung Nghĩa, S.J., Sđd, tr. 51-52.
-
Chúa Nhật III Phục Sinh, B, Lc 24,35-48: Có Chúa đồng hành trong cuộc đời (13/04)
-
Chúa Nhật III Phục Sinh, B, Lc 24,35-48: Sám hối để được tha thứ (13/04)
-
Chúa Nhật II Phục Sinh, B, Ga 20,19-31: Sợ hãi và bình an (06/04)
-
Chúa Nhật II Phục Sinh, B, Ga 20,19-31: Quà tặng bình an (06/04)
-
Chúa Nhật II Phục Sinh, B, Ga 20,19-31: Đức Giêsu trao ban bình an (06/04)
-
Chúa Nhật Phục Sinh, Ga 20,1-9: Thách đố muôn thủơ cho con người (30/03)
-
Chúa Nhật Phục Sinh, Ga 20,1-9: Chúa đã phục sinh, Alleluia! (30/03)
-
Thứ Tư Tuần Thánh, Mt 26,14-25: Sám hối và hy vọng (26/03)
-
Chúa Nhật Lễ Lá, Mc 14,1-15,47: Cuộc thương khó của Chúa Kitô (23/03)
-
Chúa Nhật Lễ Lá, Năm B, Tưởng Niệm Cuộc Thương Khó Của Chúa - Tin Mừng kiệu lá: Mt 11,1-10: Người Tôi Tớ của Thiên Chúa đi vào con đường chịu nạn (22/03)